Jump to content

Słowa, których znaczenia nie znaliście


Recommended Posts

Uważam się, za osobę w miarę oczytaną, poniżej 20 książek rocznie raczej nie schodzę, na swoim koncie myślę że spokojnie kilkaset pozycji (kryminały, psychologia, samorozwój), ale nadal trafiam na słowa, których znaczenia nie znałem. I mega mnie to zadziwia, jak nasz piękny język jest rozbudowany (czasami wiele słów jest zapożyczonych, ale ok!). Na początku trochę czułem wstyd (serio), że mój zasób jest ograniczony, ale z czasem uznałem, że to żadna ujma, popytałem znajomych i też nie znali większości tych słów! Oczywiście wynika to z braku popularności ich w języku potocznym, co nie zmienia faktu, że spodobało mi się to i zacząłem część sobie zapisywać.

 

Moje ostatnie:

 

  • Adolescent - dorastający chłopiec lub dziewczyna, inny słownik: nieletni, młodociany, wyrostek, słowo zaciągnięte z angielskiego ale znalazło się w SJP
  • Bambinizm – gdzieś tam słyszałem, ale nie znałem finalnie samego znaczenia
  • Synekura – dobrze płatne stanowisko, nie wymagające wielkiego wysiłku ani umiejętności
  • Mazepa – mazgaj, osoba skłonna do płaczu
  • Resentyment - w powszechnym rozumieniu silny, zakorzeniony żal bądź uraza do kogoś, często skrywany i zwykle powracający na wspomnienie doznanych krzywd.
  • Dykteryjka – krótkie, zabawne opowiadanie

 

Żałuję, że nie zapisałem wszystkich ale na pewno było ich ponad 20. Od teraz zaczynam gromadzić tego typu słowa, może ten post będzie dobry miejscem  😉 Czy jest to przydatne? Ano czasem (rzadko) niektóre słowa się przydają w dyskusji, ale finalnie bym raczej traktował to jako ciekawostkę.

 

Chętnie poznam Wasze ciekawe słowa, których znaczenia wcześniej nie znaliście, a które gdzieś się pojawiły na Waszej drodze, niekoniecznie w książkach.

 

  • Like 5
Link to comment
Share on other sites

2 godziny temu, Spokojnie napisał(a):

Chętnie poznam Wasze ciekawe słowa, których znaczenia wcześniej nie znaliście, a które gdzieś się pojawiły na Waszej drodze, niekoniecznie w książkach

 

Może nie jest to szczególnie wyszukane słowo, ale dopiero w ostatnich latach natknąłem się na wyraz "persyflaż." :P 

 

persyflaż

1. «szyderstwo zamaskowane pozorami uprzejmości»
2. «utwór literacki, w którym autor ironicznie naśladuje manierę stylistyczną innego autora»
 
I może jeszcze [zazwyczaj używam w tym 1 znaczeniu]:
 
kazuistyka
1. «skomplikowana i niejasna argumentacja, polegająca na naginaniu argumentów w celu uzasadnienia jakiejś tezy»
2. «drobiazgowe rozstrzyganie szczegółowych problemów przez stosowanie do nich odpowiednio dobranych zasad ogólnych»
3. «formułowanie przepisów prawnych polegające na wyliczaniu konkretnych przypadków, do których się one stosują»
4. «opisywanie przypadków chorobowych o rzadkim przebiegu i rzadko występujących»
 
5 minut temu, tete-a-tete napisał(a):

Deluzja.

 

Słowo budzące duże emocje na forum. ;) 

 

  • Like 2
Link to comment
Share on other sites

2 godziny temu, Spokojnie napisał(a):

Adolescent - dorastający chłopiec lub dziewczyna, inny słownik: nieletni, młodociany, wyrostek, słowo zaciągnięte z angielskiego ale znalazło się w SJP

Tego nie znałem :)

 

12 minut temu, Dworzanin.Herzoga napisał(a):

persyflaż

1. «szyderstwo zamaskowane pozorami uprzejmości»
2. «utwór literacki, w którym autor ironicznie naśladuje manierę stylistyczną innego autora»

I tego też nie spotkałem :)

 

Pamiętam na przykład, gdzie pierwszy raz spotkałem jedno z moich ulubionych słów, tj. besserwissera (z.niemieckiego ironicznie: człowiek wszechwiedzący, przekonany o własnej wyjątkowości, pyszałek, arogant etc). Jakoś za gówniarza, gdy czytałem pierwszy raz jednego z "Panów Samochodzików" Zbigniewa Nienackiego. Tę część, która działa się nad Jeziorakiem ;)

 

 

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

Sex! 


 

 

 

 

 

A to dlatego, że jestem plenipotentem samego siebie. 

Ostatnie to chyba spałeś na języku polskim, a z resentymentem to mnie zakończyłeś. 
 

Rok po mojej maturze było pytanie dla rocznika 83: co to jest kałamarz, nikt nie wiedział. 

Link to comment
Share on other sites

6 godzin temu, Spokojnie napisał(a):

Moje ostatnie:

A gdzie Julka ? Czemu tego słowa nie było podczas konkursu słowo roku.

6 godzin temu, Spokojnie napisał(a):

Moje ostatnie:

Flepiarz ;)

  • Like 3
Link to comment
Share on other sites

12 godzin temu, nowy00 napisał(a):

Impas. 

Słowo ma wiele znaczeń. Np. w brydżu oznacza bardziej szansę, nadzieję, że impasowana karta leży tam gdzie się zakłada. 

U mnie w domu kiedyś mama używała sformułowania haja, czyli u niej gwałtowna ulewa, wiatr, burza. Widzę, że w słowniku oznacza awanturę, kłótnię. Teraz bardziej modne jest określenie inba, ale wtedy zdaje się nie ma gwałtowności jak przy haji. :)  

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

53 minuty temu, balin napisał(a):

U mnie w domu kiedyś mama używała sformułowania haja, czyli u niej gwałtowna ulewa, wiatr, burza. Widzę, że w słowniku oznacza awanturę, kłótnię.

 

Moja babcia używała tego zwrotu, gdy wypowiadała się negatywnie o jakiejś kobiecie, np. Ale z niej chaja/haja. 

A na gwałtowną ulewę, gwałtowną burzę mówiła chajuga/hajuga oraz coś w stylu płamęta/płamenta.

 

Tak na szybko, to przypomniało mi się jeszcze:

 

-sermater / sermater (np. coś poszło na zmarnowanie -> poszło na sermater - przynajmniej babcia używała w takim kontekście)

https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/na-sermater;8015.html

 

-hadziaj - pejoratywne określenie kogoś, głównie dotyczyło jakiegoś mężczyzny, który oszukiwał, nie dotrzymywał słowa, nie oddał pieniędzy itd.

https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/hadziajstwo;10555.html

 

-rufa -> rów;

-siup -> osoba zachowująca się aspołecznie, robiąca "dymy";

-świdroń - jw. (prawdopodobnie od 'świdrowaty');

bańka -> bombka choinkowa;

najduch -> pejoratywnie o jakimś dziecku;

meszty -> półbuty męskie;

podpinka -> opieńka (grzyb);

kastlik - szafka nocna, niewielki mebelek na jakieś szpargały;

bratrura/bradrura -> piekarnik w kuchennym piecu kaflowym;

kapa -> narzuta na łóżko;

(iść na) szarganki -> o kocie, który wybierał się na zroszone łąki i wracał cały mokry;

badunie -> bagna, mokradła

pazucha (np. mieć coś za pazuchą) -> pod ramieniem, pod pachą

harap -> bat/bicz (pamiętam tekst: "bo zaraz wezmę harapa!" :D)

okidać -> ubrudzić się podczas jedzenia

placek -> ciasto

 

 

 

  • Like 2
Link to comment
Share on other sites

3 godziny temu, cst9191 napisał(a):

harap -> bat/bicz (pamiętam tekst: "bo zaraz wezmę harapa!" :D)

 

Innym archaicznym określeniem bata, jest batog.

 

batog «mocny bat»

 

Musiałem to kiedyś sprawdzić w słowniku, kiedy spotkałem się z tym słowem w piosence Leningradu I$$_Uss.

 

 

[Są polskie napisy.]

 

Jak rytmy słów brzmią teraz cicho, 

jesteś półbogiem od półboga,

odchodzisz, cicho biorę grzech ten,

na siebie, całkiem bez batoga

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

kabotyn pejor. «osoba zachowująca się w sposób obliczony na efekt»

 

 

Kabotyn

Kabotyn to człowiek, który chętnie posługuje się tanimi, tandetnymi sztuczkami i chwytami, żeby wzbudzić czyjeś zainteresowanie.

Słowo to pochodzi z języka francuskiego.

 

Wyrazy pokrewne: kabotynizm, kabotynka, kabotyństwo

Odmiana: kabotyn (D. kabotyna, C. kabotynowi, B. kabotyna, N. kabotynem, Msc. kabotynie, W. kabotynie)

Synonimy: bajerant, pozorant, efekciarz

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

18 hours ago, Dworzanin.Herzoga said:

kazuistyka

1. «skomplikowana i niejasna argumentacja, polegająca na naginaniu argumentów w celu uzasadnienia jakiejś tezy»

To pierwsze znaczenie jest wprowadzone do języka przez jezuitów, którzy właśnie kazuistyką (ogólne zasady tworzone poprzez szczegółowe wyliczanie, czyli znaczenie 3), usiłowali stworzyć "katalog" rozróżnienia grzechów lekkich od ciężkich. Jak można się domyślić, taki szlachcic to kazusy miał lekkie, ale za to samo chłopu ciężka pokuta groziła... stąd "pokrętne dowodzenie".

 

4 hours ago, cst9191 said:

Ale z niej chaja

Chaja (z hebrajskiego "żywa, żywiołowa") to imię własne.... uuu, antysejmityzm ;) - notabene, słowo "antysejmityzm" jest znanym i historycznie dość starym, upodobnieniem leksykalnym.

Zresztą upodobnienia leksykalne są generalnie ciekawe: Chameryka, aresztokrata, półkownik, olimpijaństwo (to mogłoby być dyscypliną narodową).

 

4 hours ago, cst9191 said:

harap -> bat/bicz

Haratać w gałę - grać tak, że pozostaną rany/ślady.

Wyharatać sobie dziarę - na skórze wykonać sobie tatuaż.

 

Harap dość specyficznie słynął z zostawiania trwałych śladów, nawet przy stosunkowo lekkim użyciu. Stąd zwrot "po harapie" (dzis. poniewczasie) - czyli już po uderzeniu, czasu nie cofniesz i już zostały ślady... już żona poszła w tango, i cudzy bombelek w drodze.

 

21 hours ago, Spokojnie said:

Chętnie poznam Wasze ciekawe słowa

- koteria i kamaryla - ciekawe jest, jak znaczenie obu płynnie lawirowało w czasie

- monidło - portret ślubny, jako przypomnienie omamienia :)

- retroseksualizm - przywiązanie do tradycyjnych cech przypisanych obu płciom

- kucyk - od "kusy", czyli krótki konik ;) praktycznie nie występujące słowo, poza polskim językiem

- kombinować - spróbujcie cudzoziemcowi z tzw. zachodu wytłumaczyć, co ono oznacza ;)

- macierzyzna - w paraleli do ojcowizny, jest to spadek po matce

- bożyć się - zaklinać się na boga/bogów. Znaczenie - przysięgać bez strachu przed karą za kłamstwo

- buhacz, czyli ten, co różne rzeczy innym bucha

 

Ale najciekawsze chyba słowo dla mnie - rodzina słów, to jest "ryć". Znane każdemu, ale czy naprawdę? Zostawiać ślady przy użyciu narzędzia ryjącego/żłobiącego. Przeryć ziemię pługiem, wyryć inicjały na drzewie - a co raz wyryte w kamieniu, pozostaje wryte na zawsze. Czyli "wryte" ma całą rodzinę w języku polskim... a w angielskim, nie.

Ryt - ustalony sposób wykonywania czynności (magicznych, liturgicznych, obrządkowych itd.) - a więc obwarowany zasadami sposób robienia... rytuał.

 

  • Like 2
  • Thanks 1
Link to comment
Share on other sites

48 minut temu, cst9191 napisał(a):
1 godzinę temu, Kespert napisał(a):

- bożyć się - zaklinać się na boga/bogów. Znaczenie - przysięgać bez strachu przed karą za kłamstwo

 

@Dworzanin.Herzoga to teraz już wiadomo co miał na myśli W.S. mówiąc "on bożny jest!" :)

 

 

BTW

Kiedyś konon na kolanach ze łzami w oczach zaklinał się na matkę boską mówiąc "Matko Boska i ty Jezu, skaż mnie w jednej godzinie, jeśli ja zabrałem majorowi 20 złotych z kurtki."

Niedługo później wyjechał karetką do szpitala. Tylko nie pamiętam, co dokładnie się wtedy wydarzyło. Była to ciekawa koincydencja, ale wiadomo, związku przyczynowego realnie nie było, jednak

zbieg okoliczności mnie wtedy rozwalił heh.

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

×
×
  • Create New...

Important Information

We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue.